Ağaçlardan elde edilmesi ile sağlıklı ve organik bir madde olan ahşap hayatımızın her bir evresinde kendisine yer edinmektedir. Hepsinde kendisine özgü rengi, dokusu olan ahşap binlerce yıldır evimizde ve hayatımızda kullandığımız ürünlerin yapımında önemli roller üstlenmektedir.
Ahşap Malzemeler Hayatımızın Her Yerinde
Evimizin her bir aşamasında kullandığımız ahşap çatı elemanı, kaplama malzemesi, doğramalar, kalıplar, iskele ile dekoratif olarak kullanıldığı gibi mobilya üretiminde en büyük kaynak vazifesini görmektedir. Tamamen yenilenebilir özelliğe sahip olması, ekonomik olması, zamanla kendisinin yenilebilir olması nedeniyle genel olarak tercih edilme sebepleridir.
Ahşabın dayanıklı olması yapılarında bu kaynaktan yapılmasına neden olmaktadır. Bu çerçevede özellikle doğal afetlere, depremlere ve iklim koşullarına dayanan ahşaplar inşaat yapımında kullanılmaktadır. Bu anlamda depreme karşı en dayanıklı ürün denilebilir. Böylelikle depremlerde yıkılma riskli çok düşük olmaktadır. İnşaatın yapılmasında çimento, taş ve tuğlanın ortaya çıkması ile ahşaptan faydalanma azalmıştır. Ancak tamamen bitmesi söz konusu değildir.
İkinci dünya savaşında hammadde çeliğin üretiminin silah hammaddesi olarak kullanılması nedeniyle inşaat yapılarında ahşap tekrar gündeme gelmiştir. Nitekim bu amaçlı olarak evlerin dış bölümlerinde bulunan ahşapların fiziksel olarak dış etkilere karşı korunmasını sağlayacak malzemelerin ve yöntemlerin araştırılması ile ahşaplar her bir yerde kullanılmaya başlanmıştır. Bu çerçevede bulunan yapay reçineler ile ahşabın önemi artmıştır.
Ahşabın Doğayla Uyumu
Ahşabın doğa ile uyumlu olması, geri dönüşümlerinin kolay olması, yoğun mukavemeti, doğru kullanımlar ile uzun ömürler sağlaması özellikle Türk mimarisinde yapı malzemesi olarak kendisi üzerine düşen görevi fazlasıyla yerine getirmiştir. Nitekim birçok tarihi cami içerisinde yapılan ahşap direkler ile çatılarda bu durum kendisin göstermektedir.
Özellikleri ile ahşaplar günümüzde tüm yapı malzemelerinde ilk hammadde olarak kullanılmaktadır. Özellikle mobilya sektörünün olmazsa olmazı haline gelmiş, kaplama hizmetinde de ilk sıraya yerleşmiştir. Böylelikle ahşap yapıların fiziksel özellikleri de kendisini göstermiştir.
Ahşap malzemelerde mukavemeti azaltan nem ahşap malzemeyi bir çok yönden etkiler. Oluşan rutubet mekanik olarak değişikliklere neden olurken buna bağlı olarak ahşabın kullanım ömrü de azalmış olur.
Ahşapların kullanılmasında özgül ağırlığı ağacın türüne göre değişiklik göstermektedir. Yaş bir ağacın su miktarı ile kuru bir ağacın su miktarı aynı değildir. Doğal olarak kuruyan ağaçlardaki su miktarı düşer.
Ağaçlar ve dolayısıyla ahşap ürünler selüloz ısıyı geçirmemektedir. Ancak ısı iletkenliği nem miktarı ve liflerine göre değişiklik gösterir. Ağaç ısı etkisi ile genleşir ve soğuduğunda ise büzülme yaşar. Bu durum tüm ağaçlarda farklılıklar göstermektedir. Bu çerçeve de nem miktarı artan ağacın sertliği azalırken kuruyan ağaçlarda sertlik artar.
Ahşabın Avantajları
Ahşap yapıların bir çok avantajı vardır. Bu sebeple kullanımlarda tercih meselesi haline gelirken kullanıma göre dezavantajlarından bahsetmek doğru olacaktır. Bu çerçevede avantajları şunlardır;
• Hafif bir malzemedir. Boyutu küçülmesine rağmen taşıyıcılığı yüksek olduğundan bahsetmek mümkündür.
• Taşıması ile nakliyesi ucuz olur. Üretimi, montajı ve kurulumu kolay olduğu gibi ekonomiktir.
• Ahşap yapı malzemeleri kullanım sonrası sökülebilir ve tekrar kullanıma açıktır.
• Isı ile yüksek tasarruf sağlar.
• Kimyasallara karşı dayanıklı bir malzemedir.
• İşçiliği kolay olduğu için her türlü şekli alabilir.
• Doğada kolay bulunur.
• Kuru bir ahşap iyi elektrik yalıtkanlığı sağlar.
Ahşabın Dezavantajları
Avantajı olduğu kadar ahşabın hayatımızda dezavantajları da söz konusudur. Bu çerçevede karşımıza çakın dezavantajlar şunlardır;
• Gerekli koruma yapılmazsa suyu emen ahşap şişer, büzülür, sonrsında çatlar ve kullanılamaz hale gelebilir.
• Statik olarak her bir bölgesi eşit değildir.
• Ağacın ve ahşabın içerisindeki mantar, böcek ve bakteriler ağacın bozulmasına neden olmaktadır.
• Ses geçirgenliği yüksek olduğu için zayıftır.
• Yangına karşı dayanıklı olması rağmen çok kolay tutuşan bir malzemedir.
Ahşap Yapıların Dünya’daki Yeri
Ahşabın kaliteli ve sağlam olarak kullanılmasında bulunan tutkallı lamine ile gelişmiş ülkelerde özellikle ahşap paneller üretilmeye başlanmıştır. Bu sayede bir çok ülke çok katlı ahşap yapılar yapmaya başlamıştır. Özellikle Almanya, Avusturya ve Norveç gibi ülkeler ahşabı en iyi kullanan ülkelerdir.
Deprem riskinin yüksek olduğu ülkelerde ahşap kullanılmaları ön plana çıkmıştır. Bu anlamda özellikle Kanada eğitim kuruluşlarının yüzde 90, Japonya yüzde 42 ve Amerika Birleşik Devletleri yüzde 92 oranla ahşap taşıyıcılı binalar inşa etmişlerdir.
Ahşap Yapıların Türkiye’deki Yeri ve Önemi
Türkiye’de ahşap iskeletli yapıların inşası 1940’lı yıllara kadar sürdürülmüştür. Özellikle kırsal alanlarda yapılan ahşap yapılar kendisini gösterir. Zemin katın yığma yapılması ve üst katında planlanarak inşa edilmesi söz konusudur. Ülkemizde ahşaba karşı yanlış bilgiler söz konusudur. Pahalı olduğu, yangına dayanıksız olduğu, bakım gerektirdiği gibi bilgiler nedeniyle ahşap kullanımı zayıftır. Ağaç ile yapılan ev ve yapılarda kullanılan ahşabın türü ve niteliği önem taşımaktadır. Orman alanlarının ülkemizde azalması sonrasında nitelikli ahşap bulma durma aşamasına kadar gelmiştir.